Beleef de historie en de authentieke details van Le Baptiste
Geschiedenis Sluis
Door verzanding van het Zwin kent Sluis aan het eind van de 15de eeuw een economische achteruitgang. In de 16de eeuw verloederde veel bebouwing in de stad: in 1577 stortte de bouwvallige Onze-Lieve-Vrouwekerk ten zuiden van het plangebied van Le Baptiste in. Op een kaart van Braun en Hogeberg naar de situatie 1580 (niet afgebeeld) is nog steeds bebouwing zichtbaar aan de Kerkstraat. De bebouwing aan de oostzijde van de Vleeschhouwersstraat staat niet aangegeven. De bebouwing aan de Kerkstraat en de Vleeshouwerijstraat blijft zichtbaar op historische kaarten tot in de 18de eeuw. Vanaf 1573 werd de vesting weer aangepast en werd Sluis beschermd door wallen met bastions. Aan het eind van de 17de eeuw werden de vestingwerken aangepast naar de inzichten van Menno van Coehoorn. In 1795 verloor de vesting haar functie; deze werd opgeheven in 1816.
Na de Reformatie richtten de katholieke gelovigen in Sluis een schuilkerk op in een woonhuis aan de Brugstraat. Toen deze bouwvallig raakte besloot men begin 19de eeuw een volwaardige kerk te bouwen. Aan de Oude Kerkstraat verrees in de jaren 20 van de 19de eeuw een langwerpig kerkgebouw, dat in 1830 in gebruik werd genomen. De kerk werd gewijd aan Johannes de Doper. Bij het kerkgebouw was geen begraafplaats aanwezig: de katholieke gelovigen werden bijgezet op een apart deel van de Algemene Begraafplaats. In het begin van de 20ste eeuw is deze kerk weer gesloopt en vervangen door het huidige kerkgebouw, dat in de periode 1920-1927 is gebouwd. Voor de bouw van de nieuwe kerk werden enkele belendende percelen aangekocht.
In 1944 is Sluis zwaar gehavend. Hierna volgde een bijna complete wederopbouw waarbij het oude stratenpatroon werd aangehouden. Ook de Joannes de Doperkerk werd zwaar beschadigd. In 1949 is de kerk herbouwd, grotendeels in oorspronkelijke stijl.De toren werd wel flink ingekort.
Johannes de Doperkerk
De kerk in laat-neogotische stijl werd ontworpen door architect J. Oomen ter vervanging van een negentiende-eeuwse voorganger die van 1830 tot 1926 dienst heeft gedaan en toen is afgebroken voor de huidige kerk. Deze nieuwe kerk werd tijdens de oorlog in 1944 sterk beschadigd, waarna de naaldspits van de toren werd vervangen door een tentdak. De kerk heeft als enige overgebleven kerk in de stad Sluis een beeldbepalende uitstraling en een belangrijke silhouetfunctie, ook al ligt de kerk niet vrij, maar direct aan de straat. Bovendien speelt de kerk een belangrijke rol in het ‘traditionele beeld’ van Sluis, omdat de stad – net als de stad Middelburg – weer is opgebouwd in traditionalistische stijl. In die zin heeft de kerk een belangrijke ensemblewaarde met de rest van de (wederopgebouwde) stadskern.
Gevels
De gevels zijn voorzien van decoratief schoonmetselwerk in geelbruine baksteen in kruisverband en van spitsboogvensters in verschillende grootte. Het gebouw heeft een plint van rode baksteen met metselwerk in kruisverband, beëindigd met een steens rollaag en plaatselijk (voorzijde) uitkragend onder natuurstenen afdekking. Het hele gebouw is voorzien van steunberen. Dakranden voorzien van een muizentandlijst. De gevelopeningen bestaan veelal uit spitsboogvensters met glas-in-loodramen en bakstenen tracering. Houten entreedeuren met glasin-lood bovenlicht.
Details
De toren heeft een dakrand voorzien van een natuurstenen rand. Twaalf galmgaten en een pijnappel op de torenspits. Tegen de rechter torenzijde een halfronde traptoren. Het dak (grotendeels zadeldak, daarnaast schilddak en tentdak) wordt op verschillende plaatsen beëindigd met een piron of kruisbloem. Bakgoot met geprofileerd boeiboord, rustend op geprofileerde houten gootklossen. Het sobere interieur, overdekt door netgewelven en een stergewelf over de viering. Betonnen kapitalen op de zuilen, samengestelde basementen met gebruik van verschillende bakstenen, metselverbanden en andere steensoorten.
Gemeentemonument
Het kerkgebouw is van algemeen belang. De kerk heeft architectuurhistorische waarde als laat-neogotische kruiskerk. Ook heeft de kerk cultuurhistorische waarde als verwijzing naar de katholieke leefcultuur in dit deel van Zeeuws-Vlaanderen en naar de verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog en de wederopbouw van Sluis. Daarnaast heeft de kerk ensemblewaarde met de omliggende wederopbouwarchitectuur in de kern. Ook is de kerk gaaf bewaard gebleven. Tenslotte is de kerk – typologisch gezien – enigszins zeldzaam als laatst overgebleven kerk in de stad Sluis. Het kerkgebouw is van gemeentelijk belang vanwege de architectuurhistorische waarde, cultuurhistorische waarde, ensemblewaarde, gaafheid en zeldzaamheid.
